اخبار, روزنامه جهان صنعت
ارزش جان انسان‌ها یا ارزش سهام شرکت‌ها
دی
در ربع آخر قرن بیستم به تدریج دو شرکت تولید کننده هواپیمای مسافربری انحصار تولید و بهره‌برداری از هواپیماهای مسافربری را در جهان به انحصار خود در آوردند. این دو شرکت را می‌شناسیم، یکی ایرباس، مجموعه ای از شرکت‌های هواپیما سازی اروپا و دیگری هم بوئینگ، شرکتی که در ایالات متحده فعال است. رقابت‌ها ودر بعضی از زمینه‌ها حتی همکاری‌ها بین این دو شرکت وجود داشته ولی می‌شود به راحتی گفت که جنبه رقابت‌ها جنبه اساسی بوده است. برخی از اوقات این رقابت‌ها به ضرر مصالح مصرف کننده یعنی مسافرین هواپیماهای تولید شده توسط این شرکت‌های تولید هواپیما است. اخیرا اتفاق جالبی افتاده است و این اتفاق بخش زیادی از آبروی (نمی‌دانم تا چه حد داشته یا نداشته) شرکت بوئینگ را از بین برده. این اتفاق عبارت است از پیامک‌های کارکنان شرکت بوئینگ، که هم اکنون توسط قانون‌گذاران ایالات متحده مورد بررسی است. با در نظر گرفتن اینکه شرکتی به اسم Spirent پانزده درصد نیروی کار خود را از کار برکنار کرده به خاطر تبعات این اتفاق وسعت اهمیت آن و نتایج آن را می‌توان پیش‌بینی کرد. شرکت Spirent که با بوئینگ یک قرار داد تامین قطعات به خصوص قطعات الکترونیکی هواپیما را داشت مجبور به گرفتن این تصمیم شد. از جمله نکاتی که در پیامک های بین کارمندان شرکت بوئینگ امروز رد و بدل شده است در دنیا شناخته شده است، این جمله معروف است: “هواپیماهای شرکت بوئینگ توسط دلقک‌ها طراحی شده و توسط میمون‌ها تحت نظارت تولید است.”
ماجرا خیلی ساده بود، هواپیمای بسیار بزرگ بوئینگ که با پارتی بازی‌های بزرگی (می‌دانید این هواپیما، هواپیمای جت مَکس 737 بود) اجازه‌ی پرواز گرفت و امن تلقی شد، امروز مشخص شده است به هیچ وجه واجد شرایط ایمنی ضروری برای مسافرین نبوده است. بنابراین یک جریان بزرگ بازرسی، بررسی، تحت نظر داشتن و دوباره مقررات را بررسی کردن هم اکنون جریان دارد تا روشن شود چه خبر است؟ سر مردم چه بلایی می‌آید؟
در ایالات متحده، هم سنا و هم مجلس عوام کمیسیون‌های مخصوص نظارت برای بوئینگ تشکیل داده‌اند و بحث‌های بسیار مهمی هم اکنون در حال مطرح شدن هستند که مدیران شرکت بوئینگ چه می‌کنند و این رقابت‌ها تا چه حد باید جلو بروند.
مسئله بدین ترتیب است که اولین نتیجه‌ی یک تحول چنینی در بازار هواپیماسازی و تولیدات آن، آن هم در هواپیمایی نظیر 737 که غول هواپیمای مسافری جهان باید می‌بود، تاثیر زیادی روی ارزش سهام شرکت‌ها دارد من‌جمله ارزش سهام شرکت بوئینگ.
شرکت بوئینگ سال 2017 مجوز پرواز برای این هواپیما را گرفت، سال 2018 نخستین فاجعه‌ی سقوط هواپیمای 737 که به شرکت لاین اندونز‌ی‌یایی فروخته شده بود و منجر به کشتار 189 نفر شد اتفاق افتاد و از 2019 بررسی مجدد مسائل ایمنی این هواپیما در دستور کار است. ظاهرا در جاهایی از دنیا جان‌های آدم‌ها گهگاهی ارزش دارد و می‌ارزد که سهام سودآور شرکت‌ها را بلرزاند.
این واقعه امروز ادارهی مسافربری فدرال ایالات متحده را مجبور کرده است که تمام هواپیما های 737 را روی زمین بخواباند، اجازه‌ی پرواز ندهد و زمان اجازه پرواز مجدد آن معلوم نیست تا اینجا آنچه که روشن شده است، نتایج فنی بازرسی‌های است که مجدد ناامید کننده است. تحلیلگران بر این عقیدهاند که مشکلاتی که چه شرکت بوئینگ، چه شرکت تولید کننده قطعات برای بوئینگ با آن مواجه هستند، در دراز مدت تبعات مهم‌تری از فقط افت ارزش سهام‌شان و ارزش نیروی کارشان خواهد داشت و این افت دشواری‌های بسیار بزرگی را برایشان به خصوص با ناایمنی‌هایی که برای سرنوشت 737 مَکس مطرح است به وجود خواهد آورد.
نقل قول کارمندان بوئینگ نشان می‌دهد که در داخل شرکت کاملا می‌دانستند و آگاه بودند که هواپیمای 737 به هیچ وجه شرایط ایمنی ندارد و کارمندان این مطالب را در پیام‌های خودشان نوشته بودند و این پیام‌ها امروز در اختیار کمیسیون‌های در حال بررسی است.