در برخی از فرهنگها، جایگاهی ویژه برای چیزی که “نو” است قائلاند،
در برخی دیگر از فرهنگها، واژه “آئین” معنا پیدا میکند.
آئینهایی که در درون سیستم ارزشی انسانهای یک فرهنگ رسوب کرده است آئینهای با ارزشتری هستند. بنابراین نوگرایی در آئینها به نوعی ضد ارزش هستند، به دلیل آنکه ارزش دقیقا به معنی آن است که آئینی ریشه دوانده باشد. خوب است آئینهایی که به آنها پایبند هستیم را برای خود مشخص کنیم،
به چه آئینی پایبند هستیم؟
چه آئینهایی را ارزش میدانیم؟
اگر زحمت روشن کردن آئینهایی که به آنها پایبند هستیم و در، ما رسوب کردهاند را به خود بدهیم متوجه میشویم مردم این سرزمین بیجهت آئین نساختهاند، شکل گرفتن آئینهایشان یک مبنای عمیق تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و… داشته است.
مثال قابل مشاهده آن در زندگی روزمره همه ما، آئین جشن گرفتن سال نو و رسیدن بهار است که میگویند جشن نو شدن طبیعت است. به طَبْع طبیعت نو نمیشود و در سیکل خود یک روندی را طی میکند و هیچ جبری در روند آن وجود ندارد. اما تاریخِ ادمهای این سرزمین آن بوده است که این فصل، این پایان زمستان، با آغاز بهار همه چیز رنگ و بوی دیگری دارد.
در سالهای اخیر یک اتفاق اجتماعی برای ما شکل گرفت که راجع به علل آن صحبت نمیکنیم، هسته و نکته مرکزی این اتفاق اجتماعی ادای نوپرستی و فدائی مد بودن است، این نوع برخورد به شیوهی زیستن و ارزشهای زندگی، یک برخورد نوپرستی بدون ارزش واقعی در وجود انسان است.
بنابراین یک سنت داریم، که این سنت را میتوان تغییر داد، بهبود بخشید و در آن نوآوری کرد. ولی نوآوری در سنت به معنای از بین بردن سنت و جانشین کردن آن با پدیدهی نو نیست. زیرا ارزشها از طریق آئینهایی که بر پایهی تجربهی آدمها شکل میگیرند ارزش دارند. مثل آئین نوروز، مثل آئین هفت سین که بر پایهی تجربیات ما شکل گرفته و در پوست و گوشت ما نهادینه شده.
بنابراین اجبار به دنبال چیز نو رفتن نیست.
کسی که سیستم ارزشی روشنی برای خودش داشته باشد، دنبال ارزشی میگردد که در این جدل اعلام نشده بین نو و کهنه، پایه و ریشه در او داشته باشد. آن چیزی که سنت و ارزش است و در ما ریشه دارد بالاجبار کهنه نیست بلکه برعکس آن چیزی که نو تعریف میشود بالاجبار توانمند نیست، مى تواند مد و گرایش باشد.
متن بالا قسمتی از سخنان پروفسور مجتبی صدریا درباره عنوان نو و کهنه، مد، سنت و ارزش است.
از شما عزیزان دعوت مى کنیم پادکست کامل را در ابتدای همین صفحه بشنوید.